Kontrole szamb w całej Polsce – nawet 5000 zł kary za brak utylizacji ścieków

Każda gmina w Polsce została zobligowana do przeprowadzania kontroli sposobu utylizacji nieczystości ciekłych. Wynika to wprost z nowelizacji ustawy Prawo wodne i ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zmiany te mają na celu przeciwdziałanie nielegalnemu zrzutowi ścieków do środowiska i egzekwowanie obowiązku posiadania umów z firmami asenizacyjnymi.

Kogo mogą odwiedzić urzędnicy i jakie dokumenty trzeba przedstawić?

Kontrole obejmują właścicieli domów jednorodzinnych, którzy nie są podłączeni do sieci kanalizacyjnej. Podczas wizyty urzędnik może poprosić o okazanie dowodu na posiadanie aktualnej umowy z firmą wywożącą nieczystości. Ważne są także potwierdzenia odbioru – najczęściej w formie rachunków lub faktur – które dokumentują regularne opróżnianie szamba lub osadnika przydomowej oczyszczalni.

Dodatkowo gminy mają prawo do przeprowadzania kontroli bez uprzedzenia. Przepisy pozwalają im także korzystać z rejestrów prowadzonych przez przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne, co ułatwia typowanie gospodarstw do kontroli. Niewielka liczba zgłoszonych wywozów może być pierwszym sygnałem alarmowym dla urzędników, że warto sprawdzić, czy dany właściciel faktycznie odprowadza ścieki zgodnie z prawem.

Jakie kary grożą za brak dokumentacji? Nawet 5000 zł grzywny

Osoby, które nie posiadają stosownych dokumentów, mogą zostać ukarane grzywną w wysokości do 5000 zł. Kontrola może zostać przeprowadzona nie tylko na podstawie podejrzenia nielegalnych działań, ale także w ramach planowej, systemowej weryfikacji. Sam brak faktur za odbiór ścieków jest wystarczającą przesłanką do wszczęcia postępowania administracyjnego.

Należy pamiętać, że konsekwencje mogą obejmować nie tylko karę finansową, ale również konieczność natychmiastowego podpisania umowy z firmą odbierającą nieczystości oraz nadzór nad dalszym postępowaniem właściciela nieruchomości. Takie działania służą nie tylko ochronie środowiska, ale także przeciwdziałają rozlewaniu się nielegalnych ścieków na posesjach sąsiednich, co może stanowić realne zagrożenie sanitarno-epidemiologiczne.

Czego dokładnie oczekują urzędnicy? Jak się przygotować do kontroli?

Kontrola trwa zazwyczaj kilkanaście minut i obejmuje podstawowe elementy.

Dokumenty, które warto mieć przygotowane:

• umowa z firmą asenizacyjną – dokument potwierdzający, że korzystasz z legalnego odbioru ścieków,
• dowody regularności wywozów – rachunki, faktury lub potwierdzenia wykonania usługi,
• zgłoszenie zbiornika bezodpływowego – jeśli szambo nie jest jeszcze zarejestrowane w gminie, trzeba to niezwłocznie zrobić,
• ewentualna dokumentacja oczyszczalni przydomowej – jeśli korzystasz z biologicznej oczyszczalni, przygotuj instrukcje, protokoły serwisowe lub dowody na wywóz osadów.
  

Warto również wiedzieć, gdzie znajdują się dostępne do wglądu dokumenty. W przypadku ich braku urzędnicy mogą dać czas na ich dostarczenie, ale nie zawsze jest to regułą. W skrajnych przypadkach brak reakcji właściciela może skutkować skierowaniem sprawy do sądu.

Jak często trzeba wywozić ścieki i kto to kontroluje?

Częstotliwość wywozu nieczystości ciekłych zależy od pojemności zbiornika i liczby domowników. Standardowo przyjmuje się, że szambo należy opróżniać co najmniej raz na trzy miesiące. W przypadku przydomowych oczyszczalni, osady powinny być wywożone minimum raz do roku.

Gminy weryfikują te dane na podstawie przekazywanych przez mieszkańców dokumentów oraz informacji od przedsiębiorstw asenizacyjnych. W razie rozbieżności – na przykład zbyt małej ilości odebranych ścieków w stosunku do zużycia wody – urzędnicy mogą przeprowadzić dodatkową kontrolę.

Czy oczyszczalnie przydomowe również podlegają kontroli?

Tak, przydomowe oczyszczalnie ścieków również są objęte obowiązkiem ewidencji i kontroli. Gmina może sprawdzić, czy urządzenie działa poprawnie, czy właściciel wywozi osady zgodnie z harmonogramem oraz czy instalacja została prawidłowo zgłoszona.

Ciekawostką jest to, że niektóre gminy oferują dopłaty do budowy takich oczyszczalni, ale tylko pod warunkiem zachowania pełnej dokumentacji i regularności wywozów.

Gdzie szukać pomocy i informacji?

W razie wątpliwości co do przepisów lub sposobu przygotowania do kontroli, najlepiej skontaktować się bezpośrednio z wydziałem ochrony środowiska w urzędzie gminy. Pracownicy powinni udzielić szczegółowych informacji, a w niektórych przypadkach mogą również udostępnić wzory wymaganych dokumentów.

Pomocne bywają także lokalne przedsiębiorstwa wodociągowe oraz firmy zajmujące się wywozem nieczystości, które mają doświadczenie w przygotowywaniu dokumentacji na potrzeby kontroli. Warto z nimi współpracować, by uniknąć niepotrzebnych problemów i kosztownych mandatów.